İslam Arkeolojisi

Bu kitapta, yaşamın tüm alanları üzerinde etkili olabilen bir güç olarak İslamın arkeolojik bakımdan anlamı irdelenmektedir. İslam, arkeolojik kayıtlarda ayırt edilebilir bir maddi kültürün kalıntılarını ve türlü kategorilerde ayırt edilebilir kanıtları bırakır. Tanımlanabilir ve çözümlenebilir bu kanıtlardan Müslüman yaşantısının varlığına işaret etmekte yararlanılabilir. 

İslamın konusu ve kapsadığı coğrafi alan engindir. Bu kitabın yazarı, geniş bir zaman ve yer dağılımı bağlamında, İslami malzemeye ait kayıtların açımlanmasının yol ve yöntemlerine ilişkin bir değerlendirme yapmaktadır. Ayrı ayrı bölümlerde cami, konut ortamı, İslam kenti, ölüm ve ölü gömme, sanat, üretim ve ticaret konuları irdelenmektedir. Kanıtlar, Arabistan ve Orta Doğu gibi İslam dünyasının candamarı sayılan yerlerden ve Afrika ve Uzak Doğu gibi periferi olarak kabul edilegelen yerlerden seçilmiştir. İslamın 7. yüzyılda doğuşundan günümüze dek olan dönemi kapsar.

Timothy Insoll, Manchester Üniversitesi Arkeoloji Bölümü profesörlerindendir. Mali, Eritre, Hindistan, Uganda, Türkiye ve İngiltere’de saha çalışmaları yapmıştır. Yazdığı kitapların yanı sıra çeşitli akademik yayınlarda da birçok makalesi yayınlanmıştır.

Şekil Listesi7

Resim Listesi9

Teşekkür11

1Giriş13

Amaçlar13

İslam Arkeolojisi: Kısa Bir Değerlendirme15

Bilim İnsanının Rolü: Arkeoloji ve Din19

İslam ve İslamlar22

Annales Kuramı ve Arkeolojiye Uygulanabilirliği24

Coğrafya, Zaman ve Malzeme Bakımından Dağılım25

İslam: Doğuşu, Gerekleri ve Bileşenleri29

Müslümanlıkta Çeşitlilik: İslam Gizemcileri, Vehhabilik ve 

Taliban34

Birey ve "İslama Uygun Yaşam Biçimi”37

2Cami39

Çözümleme Ölçekleri: Yapıtaşları ve Kültürel Çeşitlilik40

Yapıtaşları: Cami41

Kültürel Çeşitlilik: Bölgesel Gelenekler46

Caminin Arkeolojik Düzlemde İncelenmesi46

İbadet Yerleri ve Müslüman Dini Kimliği62

Özet ve Sonuç71

3Konut Ortamı73

İdeal Bir İslami Konut Ortamı75

Arkeolojik Düzlemde Tanıma80

Arkeoloji, Konut Alanı ve Toplumsal Kullanım90

Özet ve Sonuç103

4Müslüman Yaşantısı106

Yeme İçme107

Eğitim ve Sağlık121

Hac ve Yolculuk123

Özel Eşyalar ve Giyim Kuşam130

Büyü ve Tılsımla Korunma138

Savaş142

Özet ve sonuç145

5Sanat, Ticaret ve Düşünceler147

İslam Sanatı veya Müslümanların Sanatı: Arka Planı ve 

Bileşenleri148

Görsel İmge158

Müslüman İkonografisinin Aktarımı ve Diğer Düşünceler162

Sikkeler164

Ticaret Yolları ve Ticari Mallar166

İslam "Uygarlığının” Aktarımı177

Özet ve Sonuç180

6Ölüm ve Ölü Gömme182

Müslümanlıkta Ölü Gömme: İdealler ve Kökenleri183

Ölünün Yeri185

Hayattakiler ve Ölüler İçin Mezarlar192

Mezar Epigrafisi: Ölümün Dili204

Elma ve Zeytin211

Cennet Arkeolojisi214

Özet ve Sonuç215

7Toplumsal Çevre218

Müslüman Kentleri ve Yerleşim Yerleri219

Bir Müslüman Yerleşim Yerinin Toplumsal Boyutu225

Bütüncül Bir Yaklaşım: Genel Görünüm236

Günümüzde ve Gelecekteki Durum242

Özet ve Sonuç243

8İslam Arkeolojisi245

Kaynakça251

Dizin281