Yükseliş - Krizdeki Uluslar İçin Dönüm Noktaları

 Tüm dünyada büyük yankı uyandıran ve uluslararası çoksatanlar listesinde zirvedeki yerlerini koruyan Tüfek, Mikrop ve Çelik ile Çöküş kitaplarında Jared Diamond, medeniyetlerin yükselişlerine ve çöküşlerine yönelik kavrayışımızı altüst etmişti. Şimdi, bu anıtsal serinin üçüncü kitabında ise bazı ulusların, daha ziyade kişisel travma ile başa çıkmak için kullanılan bir yöntem olan tercihli değişimi uygulayarak krizlerin üstesinden nasıl başarılı bir şekilde geldiklerini açıklıyor.

Diamond, yakın geçmişe yaptığı bu sürükleyici yolculuğunda, altı ülkenin nasıl hayatta kaldığını karşılaştırmalı olarak ele alıyor: Tuğamiral Perry’nin donanmasının Japonya’nın dış dünyaya açılmasındaki etkisi neydi? Sovyetlerin Finlandiya’yı işgali nelere mal oldu? Şili’nin acımasız Pinochet rejimi nasıl bir tahribat yarattı? Endonezya’daki kanlı darbe ve karşı darbenin sonuçlarıyla nasıl yüzleşildi? İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya ve Avustralya nasıl bir dönüşüm sürecine girdi?

Muhtelif zamanlarda bu altı ülkenin beşinde bizzat yaşamış ve onların dillerini öğrenerek kültürlerine nüfuz etmiş olan Diamond, bu ulusların yürek sızlatan nev-i şahsına münhasır tarihlerini bizzat tespit ediyor. Bu uluslar; sorumluluk almak, acılarıyla yüzleşmek ve diğer ulusların deneyimlerinden yararlanmak gibi yöntemleri kullanarak farklı düzeylerde olsa da krizlerle başa çıkabildiler.

Gelmekte olanı gören Diamond, Birleşik Devletler’in, Japonya’nın ve dünyanın mevcut krizlerle başa çıkıp çıkamayacağını sorguluyor. Sahi, geçmişten ders alabilir miyiz?

Diamond’ın tüm kitaplarına derinlemesine damga vuran tarihe, coğrafyaya, biyolojiye ve antropolojiye bir de psikolojik boyut ekleyen Yükseliş, bütün ulusların ve bireylerin büyük zorluklara nasıl cevap vereceğini etkileyen faktörleri ortaya koyuyor. Sonuç mu? Kapsamlı ama kişisel deneyimlerin öne çıktığı bir destan…

Ulusların krizlerle nasıl başa çıktığına dair merak uyandıran aydınlatıcı bir yolculuk... Bu yolculuğun mevcut küresel krizimizi bir bütün olarak ele almamıza yardımcı olabileceğini düşünüyorum.
Yuval Noah Harari

İnanılmaz... Jared’in yazdığı her şeyin hayranıyım… Yükseliş de dünyamızın karşılaştığı sorunların üstesinden gelebileceğimize olan inancımı artırdı.
Bill Gates

Jared Diamond yine yaptı yapacağını: İnsanın destanında bir başka nükteli, özgün ve sürükleyici bölüm... Zor zamanlar geçiriyoruz ve Diamond hayati dersler vermeye devam ediyor…
Steven Pinker

Krizdeki ulusların toplumlarının krize nasıl tepki verdiğini ortaya koyan ve göz kamaştırıcı, dikkat çekici kişisel deneyimlerin hikâyesi olan Yükseliş, ulusların baskıya maruz kalıp büyük yıkımlar karşısında nasıl hayatta kalacaklarını daha fazla öğrenmeye zorlandığı bugün, bilhassa okunması gereken nadide bir eser. Hayır inanmıyorum; yoksa siz hâlâ okumadınız mı?
Paul Ehrlich